نشریه مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار
پیاپی 18 (بهار 1393)

در این مطالعه به دو گروه از سرمایه گذاران یعنی سرمایه گذاران تصادفی و سرمایه گذاری مومنتوم توجه شده است. سرمایه گذاران تصادفی به کسانی گفته می شود که همیشه بصورت تصادفی خرید و فروش سهام انجام می دهند در حالی که سرمایه گذاران مومنتوم براساس یک آستانه عمل که آخرین حرکت قیمتی را ارزیابی می کند ،می توانند خرید یا فروش انجام دهند یا غیر فعال باشند.در این تحقیق داده های شبیه سازی شده با نرم افزار مطلب با داده های واقعی مربوط به شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران که از نرم افزار ره آورد نوین تهیه شده است،مقایسه شد. همچنین نتایج کار با چندین بورس مختلف دنیا مقایسه شد.نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از آن است که بورس اوراق بهادار تهران بدلیل عدم کارایی و نوظهور بودن نسبت به بورس های توسعه یافته دنیا، فرصت بسیار خوبی را برای کسب بازدهی سرمایه گذاران مومنتوم ایجاد نموده است .از طرف دیگر حد آستانه عمل مربوط به سرمایه گذاران مومنتوم حدودا سه برابر نوسانات بازدهی است که توسط سرمایه گذاران تصادفی ایجاد شده است.

یکی از مهم ترین تهدیدات اقتصاد ملی، ورشکستگی شرکت ها است. ارزیابی ورشکستگی، اطلاعات ارزشمندی را فراهم می نماید که به واسطه آن، دولت ها، سرمایه گذاران و سهامداران می توانند تصمیم-گیری های مالی خود را به منظور جلوگیری از ضرر و زیان های احتمالی پایه گذاری کنند. هدف از این تحقیق، ارائه مدلی جهت پیش بینی ورشکستگی با استفاده از سیستم استنتاج فازی عصبی انطباق پذیر (ANFIS) است. جامعه آماری برای انجام تحقیق، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1380 تا 1389 است که با توجه به ماده 141 قانون تجارت، شامل 40 شرکت ورشکسته و 40 شرکت غیر ورشکسته می باشد. این شرکت ها به طور تصادفی به سه مجموعه تقسیم شدند: مجموعه آموزش جهت طراحی مدل، مجموعه آزمایش و مجموعه وارسی جهت اعتبارسنجی مدل. نسبت های مالی این شرکت ها در سال قبل از ورشکستگی به عنوان متغیرهای ورودی ANFIS درنظر گرفته شد. مدل طراحی شده ورشکستگی را با دقت 83.75 درصد یک سال پیش از وقوع آن پیش بینی نمود. بنابراین می توان نتیجه گرفت که ANFIS ابزاری مناسب برای پیش بینی درماندگی مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.

موضوع وقف و ایقاف در جوامع اسلامی، به خصوص کشور جمهوری اسلامی ایران، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. علی رغم تعدد و تنوع موقوفات موجود در کشور که ارزش ریالی قابل توجهی را به خود اختصاص داده اند، امر بهره برداری از اوقاف، گامهای نخستین بهبود را می پیماید. این تحقیق در پی آنست که با ملحوظ نمودن ضوابط پیچیده این حوزه و محور قرار دادن تحلیل ماتریس جی ای، خط-مشی راهبردی بنیاددر انتخاب سبد سرمایه گذاری، در چهار حوزه عمرانی، کشاورزی، دامداری و فعالیت های معدنی را تعیین کرده و اولویت ها را معرفی نماید. به همین منظور پس از شناسایی عرصه-های مختلف بهره برداری از موقوفات در حوزه های نامبرده، گزینه های موجود شناسایی شدند و به کمک سنجش ملاک های تحلیل جذابیتو همچنین معیارهای سنجش توان بنیاد، عرصه ها و زمینه های فعالیت با اولویت، شناسایی گشته و معرفی شدند. لازم به ذکر است جامعه آماری تحقیق خبرگان حوزه مزبور بوده اند که نمونه آماری تحقیق، 17 نفر از این جامعه بوده است. جهت تحلیل نظرات، از روش پیمایش و ابزار پرسش نامه بهره گیری شد. در نهایت عرصه های عمران و معدن جذاب شناخته شده و عرصه های کشاورزی و دامپروری، دارای جذابیت نسبی برآورد شدند و برای 31 زمینه فعالیت در این چهار عرصه اصلی، توصیه راهبردی برای سرمایه گذاری ارائه شدند.

میزان سودآوری و درآمد بانک ها همواره یکی از موضوعات مورد توجه کارشناسان و حتی عموم مردم بوده است و به دلیل آنکه کارکرد بهینه بانک ها تاثیر بسزایی بر رشد و توسعه اقتصادی کشور بر جای می گذارد، ایجاد شرایط و بسترهای لازم در جهت ارتقای کیفی و کمی عملکرد بانک ها در سایه فضای رقابتی سالم می تواند نقش قابل توجهی در دستیابی به اهداف آن ها داشته باشد. با توجه به افزایش ریسک های سرمایه گذاری سرمایه گذاران در سهام بانکی خواهان سرمایه گذاری مطمئن با بازده بالاتری هستند. بنابراین نیاز برای کنترل های تناوبی و اندازه گیری عملکرد بانک بیشتر احساس می-گردد. در ارزیابی عملکرد بانک ها علاوه بر فاکتورهای مالی که مشخص کننده بازده بانکی می باشند باید به عوامل غیر مالی نیز توجه کرد. در این تحقیق از مفهوم کارت امتیازی متوازن براساس چهار منظر مالی، مشتری مداری، فرایند داخلی و رشد و آموزش- به عنوان یک مدل ارزیابی عملکرد برای موسسه بانکی استفاده شده است که به ما در تعیین فاکتورهای مالی و غیر مالی تاثیرگذار کمک می کند. در این تحقیق20 شاخص کلیدی موثر بر بانکداری توسط افراد خبره تعیین گردید، سپس وزن هر یک از شاخص های ارزیابی و مناظر کارت امتیازی متوازن با توجه به روابط داخلی بین آن ها با به کارگیری فرایند تحلیل شبکه ای (FANP ) مشخص گردیده و با اهمیت ترین شاخص تعیین می گردد. با توجه به نتایج بدست آمده منظر مالی بیشترین وزن (0.47) ممکن را دارد. در انتها با استفاده از سه روش تصمیم گیری چند شاخصه TOPSIS ،تخصیص خطی و ELECTRE به رتبه بندی سه بانک خصوصی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده است.

این پژوهش با موضوع بهینه سازی پرتفوی بورس با استفاده از الگوریتم ژنتیک بر مبنای مدل مارکوویتز و متد خاص همگرایی و جهت ارزیابی ریسک و بازده برای مینیمم کردن ریسک جهت سرمایه گذاری مناسب در راستای بهینه سازی پرتفوی با در نظر گرفتن نرخ بازده مورد انتظار طراحی شده است دراین تحقیق با در نظر گرفتن دانش مدیریت مالی و تحقیق در عملیات تلاش می گردد تا مدلی جهت ارزیابی ریسک و بازده برای سرمایه گذاری مناسب در پرتفویی بهینه ارائه دهد. در این تحقیق 50 شزکت برتربورس در سال 89 مورد مطالعه قرار گرفته ،سپس با استفاده از اندیکاتور CCI این 50 شرکت به 21 شرکت تقلیل پیدا نمودند.در مرحله دوم با استفاده از مدل مارکوویتز ریسک پرتفوی 21 سهم را توسط الگوریتم ژنتیک توسط نرم افزار مطلب حل و سپس با متد خاص همگرایی )مدل کیسینوس ها(cos))ریسک سهام را به طور مجزا با الگوریتم ژنتیک برای بازده های متفاوت حل میکنیم فرضیه ای برای اصلاح مدل مارکوویتز مطرح میشود که با استفاده از ازمون آماری ویلکاکسون به نتیجه مثبت رسیدیم. ودرنهایت به این نتیجه میرسیم که همیشه پرگونه سازی پرتفوی به نفع سرمایه گذار نمی باشد واز یک جایی به بعد بهتر است که متنوع سازی را متوقف کنیم.

در این پژوهش مدل سازی و تخمین ریسک عملیاتی با محوریت روش توزیع زیان، پیاده سازی تئوری مقدار فرین و ارائه روشی جدید و ابتکاری برای تخمین حدآستانه دم داده های شدت زیان، مبتنی بر مینیمم سازی میانگین مربعات خطای برازش توزیع های دورفتاری، انجام شده است. با استفاده از داده های شدت زیان عملیاتی یکی از بانک های اروپایی، برای مدل سازی توزیع شدت زیان، توزیع های پارامتریک (لوگ نرمال، وایبول، گاما و نمایی)، پارتو تعمیم یافته و ترکیبی از آن ها در قالب مدل های دورفتاری به کارگرفته شده است. برای اعتبار سنجی مدل های برازش شده، آزمون های خوبی برازش گرافیکی و عددی با تکنیک شبیه سازی مونت کارلو استفاده شده است. همچنین تخمین سرمایه در معرض خطر، از طریق برازش توزیع تجمیعی زیان سالانه در سطوح اطمینان مختلف بر اساس تخمین عددی مونت کارلو و در نهایت تحلیل حساسیت سرمایه پوششی از طریق محاسبه مقادیر انحراف معیار، فاصله اطمینان بوت استرپی و رسم نمودار «سرمایه پوششی- فاصله اطمینان» انجام شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که برازش مدل های کلاسیک خصوصا در ناحیه دم، بی معنی بوده در حالی که تخمین توزیع های دورفتاری با حدآستانه معرفی شده، از سایر توزیع ها کارایی بیشتری را در میزان تطبیق چندک های تجربی ارائه می دهد. مقادیر (متفاوت) سرمایه پوششی در سطوح اطمینان خیلی بالا، به چندک های بی نهایت توزیع های شدت زیان بستگی مستقیم دارد. همچنین رفتار نمایی نمودار «سرمایه پوششی- سطح اطمینان»، مقدار انحراف میعار و فاصله اطمینان سرمایه پوششی محاسبه شده در سطوح اطمینان خیلی بالا، نشان می دهد که؛ اولا با افزایش مقدار و عدم قطعیت پارامتر شکل توزیع پارتو تعمیم یافته، ناپایداری سرمایه پوششی بیشتر شده و ثانیا، سطح اطمینان 99.9 درصد معرفی شده از سوی کمیته بال، محافظه کارانه بوده و در عوض استفاده از سطوح اطمینان پایین تر، منطقی تر به نظر می رسد. از همین رو، محاسبه سرمایه پوششی در سطوح اطمینان پایین، با توزیع دورفتاری مبتنی بر حدآستانه کارای معرفی شده در این تحقیق مناسب تر است.

تخصیص دارایی فرایند توزیع سرمایه در میان گونه های مختلفی از دارایی ها مانند نقد، اوراق قرضه، سهام، کالاها و... است که به منظور بهینه نمودن موازنه ی ریسک-بازده بر اساس موقعیت و اهداف مشخص سرمایه گذار نهادی/فردی صورت می گیرد. تخصیص دارایی نخستین گام در تشکیل سبد سرمایه گذاری و یک مفهوم کلیدی در مدیریت پول و برنامه ریزی مالی است. با نگاهی به ادبیات این موضوع، با پژوهش هایی روبرو می شویم که اکثر آنها با نگاهی کمی، تمرکز خود را به دو معیار اصلی سرمایه گذاری یعنی بازده و ریسک معطوف نموده اند. بنابراین می توان انتظار داشت با در نظر گرفتن یکپارچه ی معیارهای کمی و کیفی موثر بر تخصیص دارایی، نتایج بهتری را در این زمینه ایجاد نمود. در این پژوهش با استفاده از یک مدل تصمیم گیری چندمعیاره (ANP) در کنار روش های اقتصادسنجی و سری های زمانی، معیارهای کمی و کیفی موثر بر مسئله تخصیص دارایی را به صورت یکپارچه مورد بررسی قرار می دهیم. ابتدا به کمک مدل های ARMA و GARCH، بازده و ریسک دارایی ها را پیش بینی نموده، سپس وزن های بهینه ی هر یک از گروه های دارایی را با در نظر گرفتن معیارهای کمی و کیفی گوناگونی که بر مسئله ی تخصیص دارایی اثرگذارند و روابط موجود بین آنها، به کمک فرایند تحلیل شبکه ای تعیین می نماییم. با مقایسه ی زوجی معیار شارپ سرمایه گذاری بر اساس وزن های فرایند تحلیل شبکه ای و مدل مارکویتز، برتری رویکرد یکپارچه ی مسئله ی تخصیص دارایی که در این مقاله ارائه شده است، نسبت به مدل مارکویتز تایید می شود.

تحقیق حاضر یک الگوریتم ابتکاری را برای حل مساله محدود بهینه سازی سبد سهام با توجه به ارزش در معرض ریسک (VaR) به عنوان معیار ریسک و با استفاده از الگوریتم ترکیبی مورچگان و ژنتیک ارائه می دهد. در این تحقیق نشان داده خواهد شد که الگوریتم ترکیبی پیشنهادی قادر است مساله بهینه سازی سبد سهام را با توجه به معیار ارزش در معرض ریسک (VaR) با در نظرگرفتن محدودیت عدد صحیح برای تعداد سهام موجود در سبد سهام حل نماید. به منظور نشان دادن کارایی الگوریتم، از الگوریتم پیشنهادی در جهت بهینه سازی سبد سهامی از شاخص های صنایع موجود در بورس اوراق بهادار تهران استفاده گردیده است. نتایج حاصل از بکارگیری الگوریتم حاکی از آن است که الگوریتم ترکیبی درتمامی حالت های مورد بررسی در این تحقیق نتایجی بهتر از نتایج بدست آمده توسط الگوریتم ژنتیک به تنهایی بدست می آورد.